تحلیل جامعه‌شناختی شهرنشینی در شهر لیکک با تأکید بر چالش‌های همزیستی اقوام سنتی و مهاجر

به گزارش پایگاه خبری عصر زنگی ، شهر لیکک به‌عنوان مرکز شهرستان بهمئی، در سال‌های اخیر با تغییرات جمعیتی و فرهنگی قابل‌توجهی مواجه شده است. سابقه تاریخی و جغرافیایی این منطقه نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از ساکنان آن ریشه در جوامع عشایری و روستایی دارند. با روند تدریجی شهرنشینی و تمرکز خدمات اداری، آموزشی و درمانی در این شهر، موجی از مهاجرت‌های داخلی، به‌ویژه از نواحی روستایی و عشایری اطراف، به سمت مرکز شهری شکل گرفته است.

در این میان، چالش‌های همزیستی اقوام و گروه‌های دارای پیشینه فرهنگی سنتی در محیط شهری، به یکی از مسائل مهم در فرآیند توسعه اجتماعی و کالبدی شهر لیکک تبدیل شده است. ساختار فرهنگی طایفه‌ای، پیوندهای خویشاوندی قوی، و تعلقات قومی – که در جوامع عشایری بهمئی ریشه‌دار است – در مواجهه با ساختار اداری، نهادمند و قانون‌محور شهر، زمینه‌ساز شکل‌گیری برخی تضادها و ناهماهنگی‌های اجتماعی شده‌اند.

از جمله مهم‌ترین چالش‌های شهرنشینی در شهر لیکک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. تداوم فرهنگ طایفه‌گرایی در بستر شهری

فرهنگ طایفه‌ای، که مشخصه بارز جوامع عشایری و سنتی منطقه است، همچنان در فضای اجتماعی شهر لیکک حضور پررنگی دارد. این امر می‌تواند در مواردی مانع شکل‌گیری وحدت شهری و هویت مشترک شهروندی شود و مناسبات اجتماعی را به سمت مرزبندی‌های قومی سوق دهد.

۲. ضعف زیرساخت‌های شهری در پاسخ به نیازهای جمعیتی نوظهور

مهاجرت‌های درون‌منطقه‌ای به لیکک، در شرایطی صورت گرفته که زیرساخت‌های شهری – اعم از مسکن، آموزش، بهداشت، و حمل‌ونقل – توان پاسخگویی کامل به نیازهای جمعیت جدید را نداشته‌اند. این امر در مواردی منجر به شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیررسمی یا توسعه افقی و بی‌برنامه شهر شده است.

۳. تنوع فرهنگی و شکاف هویتی

همزیستی اقوام و گروه‌هایی با سبک زندگی سنتی در کنار نسل جوانی که بیشتر با مظاهر فرهنگی مدرن آشناست، در شهر لیکک پدیده‌ای دوگانه را به وجود آورده است. نسل اول مهاجران غالباً بر حفظ هویت قومی و سنتی تأکید دارند، در حالی‌که نسل جدید به دنبال ادغام در فرهنگ شهری و بهره‌مندی از مزایای مدرنیته است. این تضاد می‌تواند به بحران هویت و شکاف نسلی بینجامد.

۴. مشارکت ضعیف در ساختارهای رسمی شهری

در بسیاری از موارد، ساکنان جدید و حتی بخشی از جمعیت بومی شهر لیکک، به‌دلیل نهادینه نبودن فرهنگ مشارکت مدنی و آشنایی محدود با حقوق شهروندی، حضور فعال و سازنده‌ای در فرآیندهای تصمیم‌گیری شهری ندارند. این مسئله موجب می‌شود تصمیمات اجرایی با مقاومت فرهنگی یا بی‌اعتمادی اجتماعی مواجه شود.

۵. چالش‌های اشتغال و اقتصاد غیررسمی

با توجه به ضعف فرصت‌های شغلی پایدار و ساختار ضعیف اقتصاد شهری در لیکک، بخش زیادی از جمعیت مهاجر یا بومی، درگیر مشاغل غیررسمی، کم‌درآمد یا فصلی هستند. این مسئله ضمن تشدید فقر شهری، به توسعه ناهنجاری‌های اجتماعی و وابستگی به یارانه‌ها و منابع دولتی نیز دامن می‌زند.

نتیجه‌گیری و راهکارها

شهر لیکک در نقطه تلاقی سنت و مدرنیته قرار دارد. از یک‌سو، پیشینه عشایری و طایفه‌ای بخش بزرگی از جمعیت آن را تشکیل می‌دهد و از سوی دیگر، فرایندهای شهرنشینی و تمرکزگرایی اداری، این منطقه را به سمت الگوهای نوین زندگی شهری سوق داده است. مدیریت این تضاد، نیازمند سیاست‌گذاری فرهنگی دقیق، توسعه زیرساخت‌های شهری، آموزش شهروندی، و تقویت گفت‌وگو میان نسل‌ها و گروه‌های فرهنگی مختلف است.

توسعه پایدار شهر لیکک تنها در سایه درک عمیق از بافت فرهنگی-اجتماعی آن و تعامل هوشمندانه با عناصر سنتی و مدرن ممکن خواهد بود.