آموزش در دام سیاست و فقر؛ چرا سیستم آموزشی کشور در بحران است؟”

در سال‌های اخیر، سیستم آموزش و پرورش کشور درگیر بحران‌های متعدد و پیچیده‌ای شده است که نه تنها به افت کیفیت تحصیل و کاهش بهره‌وری آموزشی منجر شده، بلکه زمینه‌ساز چالش‌های بزرگتری برای نسل‌های آینده شده است. یکی از اصلی‌ترین عوامل این بحران، دخالت‌های سیاسی در فرآیندهای مدیریتی و انتصابات آموزش و پرورش است. زمانی که این سیستم آموزشی، که باید متکی بر تخصص و علم باشد، به ابزاری برای تسویه‌حساب‌های سیاسی تبدیل می‌شود، نتیجه‌ای جز تزلزل و بی‌ثباتی در آن به دست نخواهد آمد.

دخالت‌های غیرکارشناسانه و انتخاب افراد بر اساس روابط سیاسی به جای شایستگی‌های حرفه‌ای، به ایجاد یک فضای ناکارآمد و ناپایدار در این حوزه منجر شده است. مدیرانی که به دلیل وابستگی‌های سیاسی بر منصب‌های آموزشی تکیه می‌زنند، بیشتر از آنکه دغدغه کیفیت آموزش و پیشرفت علمی کشور را داشته باشند، به دنبال حفظ جایگاه خود در معادلات سیاسی هستند. این وضعیت، بلافاصله بر عملکرد معلمان و کیفیت تدریس تأثیر می‌گذارد و نهایتاً به افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌انجامد.

اما این تنها بخش کوچکی از بحران است. وضعیت اقتصادی و معیشتی نامطلوب نیز عاملی مهم در تشدید این بحران به شمار می‌رود. حقوق معلمان که هیچ تناسبی با مسئولیت‌ها و سختی‌های شغلی آنها ندارد، موجب نارضایتی گسترده و کاهش انگیزه در بین آنها شده است. معلمانی که برای تأمین زندگی روزمره خود با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند، نمی‌توانند با انرژی و اشتیاق لازم به تربیت و آموزش دانش‌آموزان بپردازند. این معضل اقتصادی، باعث کاهش کیفیت آموزش و در نهایت پایین آمدن سطح علمی دانش‌آموزان می‌شود.

در چنین شرایطی، آموزش و پرورش که باید به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه کشور عمل کند، به جبهه‌ای برای حل مشکلات سیاسی و اقتصادی تبدیل شده است. این وضعیت نه تنها به دانش‌آموزان آسیب می‌زند، بلکه به طور مستقیم بر آینده جامعه اثر می‌گذارد. چون وقتی کیفیت آموزش در پایین‌ترین سطح قرار گیرد، نسل‌های آینده نه تنها از نظر علمی و فنی دچار افت می‌شوند، بلکه در برابر چالش‌های بزرگتری که کشور با آن مواجه است، ناتوان خواهند بود.

برای برون‌رفت از این بحران، نیازمند بازنگری جدی در سیاست‌گذاری‌های آموزشی و توجه به مسائل اقتصادی معلمان هستیم. باید آموزش و پرورش از دست دخالت‌های سیاسی رها شده و به یک سیستم تخصصی تبدیل شود که تنها بر اساس شایستگی‌ها و نیازهای واقعی آموزشی پیش رود. همچنین، معیشت معلمان باید به گونه‌ای تأمین شود که آنها با انگیزه و انرژی بیشتری به رسالت خود بپردازند. تنها در این صورت است که می‌توانیم به کیفیت آموزشی مطلوب و بهبود وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان دست یابیم.