گفتمان و دیپلماسی ریاست‌جمهوری ایران طی بیش از چهار دهه، میان دو قطب «ایدئولوژی‌گرایی» و «واقع‌گرایی» در نوسان بوده است. اگرچه اصول بنیادین جمهوری اسلامی – نظیر استقلال، مخالفت با سلطه‌طلبی و دفاع از مستضعفین – در تمام این سال‌ها ثابت مانده، اما نحوه مواجهه دولت‌ها با تحولات جهانی، تنش‌های منطقه‌ای و مطالبات داخلی، باعث بروز تغییرات مهمی در تاکتیک‌ها و اولویت‌ها شده است.