راهکارهای مقابله با دین‌فروشی در میدان سیاست

به قلم حسین جعفری نیکو، مدیر پایگاه خبری تحلیلی عصر زنگی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی عصر زنگی ، دین‌فروشی در سیاست، پدیده‌ای پیچیده و زیان‌بار است که می‌تواند بنیان‌های اخلاقی، اجتماعی و سیاسی یک جامعه را به شدت متزلزل کند. مقابله با این آسیب ساختاری نیازمند راهبردهایی جامع، دقیق و ریشه‌ای است که هم در سطح نهادها و ساختارهای سیاسی و هم در سطح فرهنگی و فردی، انسجام و سلامت نظام سیاسی را تضمین نماید.

۱. تقویت نهادهای نظارتی و پاسخگو

یکی از مهم‌ترین راهکارها، ایجاد و تقویت نهادهای مستقل نظارتی و پاسخگو است که توانایی رصد رفتارهای سیاسی و اخلاقی سیاستمداران را داشته باشند. این نهادها باید قدرت کافی برای برخورد با تخلفات اخلاقی و فساد سیاسی را داشته باشند و بتوانند بدون ملاحظه، شفافیت و عدالت را در عرصه تصمیم‌گیری تضمین کنند. در این راستا، تقویت مجلس، دیوان عدالت اداری و سازمان‌های مبارزه با فساد از اولویت‌های کلیدی است.

۲. ارتقای سواد سیاسی و دینی شهروندان

آگاهی عمومی، سد محکمی در برابر دین‌فروشی است. آموزش و ترویج سواد سیاسی و دینی در جامعه، به شهروندان کمک می‌کند تا رفتارهای ناصحیح سیاستمداران را تشخیص دهند و در مقابل آن‌ها مقاومت کنند. رسانه‌های آزاد و سالم، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی باید نقش فعال در افزایش شناخت مردم نسبت به مفاهیم اخلاق سیاسی، حقوق شهروندی و مسئولیت اجتماعی ایفا کنند.

۳. بازسازی اخلاق سیاسی بر مبنای عدالت و صداقت

بنیان اخلاق سیاسی باید بر ارزش‌هایی همچون صداقت، عدالت، احترام به حقوق انسانی و تعهد به منافع عمومی استوار شود. آموزش مستمر و ترویج این ارزش‌ها در میان سیاستمداران و فعالان سیاسی، از طریق دوره‌های تخصصی اخلاق سیاسی و برنامه‌های ارتقای مهارت‌های رهبری اخلاق‌مدار، می‌تواند مانع بروز رفتارهای دین‌فروشی گردد.

۴. ترویج شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات

شفافیت در فرآیندهای تصمیم‌گیری و منابع مالی و سیاسی، مانع اصلی برای دین‌فروشان است. باید سازوکارهایی ایجاد شود که اطلاعات مربوط به عملکرد مسئولان و سیاست‌های اتخاذ شده، به صورت آزاد و بی‌واسطه در اختیار مردم قرار گیرد. این امر نه تنها زمینه‌ساز پاسخگویی می‌شود بلکه باعث کاهش فضای رانت‌خواری و سوءاستفاده از جایگاه‌های قدرت می‌گردد.

۵. تقویت نهادهای مدنی و مشارکت فعال مردم

نهادهای مدنی مستقل، احزاب سیاسی سالم، تشکل‌های دانشجویی و صنفی، نقش مهمی در نظارت و فشار بر سیاستمداران ایفا می‌کنند. حمایت از فعالیت‌های این نهادها و تضمین آزادی بیان و تجمع، به عنوان ستون‌های دموکراسی، بستر مناسبی برای کاهش دین‌فروشی فراهم می‌کند.

۶. ایجاد فرهنگ مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی اخلاقی

سیاستمداران باید نسبت به رفتارهای خود در قبال مردم و ارزش‌های دینی و اخلاقی، مسئولیت‌پذیر باشند. فرهنگ پاسخگویی اخلاقی باید از طریق قوانین، آداب سیاسی و فرهنگ‌سازی عمومی نهادینه شود تا هرگونه تخطی از اصول اخلاقی و دینی در سیاست، با واکنش جدی و سریع مواجه گردد.

—

جمع‌بندی

مقابله با دین‌فروشی در میدان سیاست، بیش از هر چیز نیازمند بازسازی و تحکیم پیوند میان اخلاق و سیاست است؛ پیوندی که مبتنی بر صداقت، عدالت، شفافیت و پاسخگویی باشد. این مسیر، مستلزم همکاری همگانی نهادهای حکومتی، نهادهای مدنی و آحاد مردم است تا با هوشیاری و تعهد، جامعه‌ای سالم، اخلاق‌مدار و پایدار را رقم زنند. در این فرآیند، هرگونه کوتاهی می‌تواند زمینه‌ساز سقوط ارزش‌ها و تضعیف مشروعیت نظام‌های سیاسی شود و هزینه‌های سنگینی بر جامعه تحمیل نماید.