
فردوسی و کم آزاری
مردم آزاری در اندیشه حکیم ابوالقاسم فردوسی
ر آن کس که اندیشهی بد کند *** به فرجام بد با تن خود کند
رخ مرد را تیره دارد دروغ *** بلندیش هرگز نگیرد فروغ
کسی کو بود پاک و یزدان پرست *** نیارد به کردار بد هیچ دست
خصلتهای بد انسان را فردوسی به دیوان که در اساطیر ایران باستان در اوستا و آثار زبان پهلوی و همچنین آثار شفاهی مردم رمز زشتی و ناپاکیاند، مانند کرده است. شاعر در ضمن صحبت انوشیروان با وزیرش بزرگمهر ده خصلت زشت را ده دیو میشمارد:
بدو گفت کسری که ده دیو چیست *** گز ایشان خرد را بباید گریست
چنین داد پاسخ که آز و نیاز *** دو دیوند با زور و گردن دراز
دگر خشم و رشک است و ننگ است و کین *** چو نمام و دوروی و ناپاک دین
دهم آنکه از کس ندارد سپاس *** به نیکی و هم نیست یزدان شناس