آفت اصلی یک جامعه چاپلوسی است

درفرهنگها و مناسبات اجتماعی که در آنها ارتباطات بر پایه ضوابط اخلاقی درستی پایه گذاری نشده است ، تملق گوئی یا چاپلوسی بصورت یک ابزار پیشرفت قرار می گیرد . کمبود واقع بینی و شایسته سالاری در سیستمهای اداری و عوالم قدرت و سیاست بعلاوه ، بی نصیب بودن از ما حصل ابتکارات و خلاقییتهای منتج از تعقل گرائی ، برخی افراد را بسوی ستایش گرائی و یا ایجاد رابطه عاطفی مرید و مرادی با مسئولان سیاسی و مدیران دستگاههای مختلف هدایت مینماید . درعرف جامعه ، تملق به معنای اظهار دوستی ظاهری و زبانی است . بعبارت دیگر تملق ، گفتاری زیبا و دلنشین است که در طرفداری از دیگری اظهار میگردد .

از این رو میتوان گفت که شخص متملق به آنچه در ضمیر خویش ندارد ، تظاهر میکند . در واکاوی عوامل پیدایش رفتار تملق آمیز باید دو دسته را مد نظر داشت ، عده ای که ستایش طلب بوده و توقع تمجید کاذب را داشته و گروهی که هراسی از ریاکاری و ثنای بیش از اندازه دیگران ندارند . نیازبه موقعیت های اجتماعی بهتر و حرص به تزاید مالی گروههای یاد شده ، سرنوشت آنان را بهم گره زده و محتاج یکدیگر می سازد . ثناگوئی و ثناخواهی در حقیقت لازم و ملزوم هم میباشند . یکی بدلیل نیاز به کسب شهرت و قدرت و دیگری بدلیل رسیدن به سود و منفعت ، پس میتوان در کنار هر قدرت طلبی ، تملق گوئی را رصد نمود . چاپلوسی نیز عبارت است از خوشامدگوئی همراه با چرب زبانی و فریب کاری . بنابراین چاپلوس به کسی گفته میشود که با ظاهری متوسل به فروتنی میکوشد تا مخاطب خویش را جذب نموده و فریب دهد . دو عامل عمده باعث پیدایش چاپلوسان در هر زمان و مکانی می شود ، نخست طمع ورزی و زیاده خواهی در به چنگ آوردن امتیازات مادی و در پی آن تضمین منافع شخصی ، دوم ستایش طلبانی که همواره توسط زبان و تبلیغ چاپلوسان کسب اعتبار کرده ، به کمک آنان مبادرت به تثبیت قدرت و موقعیت خود میکنند .

در حقیقت ستایش خواهان ، چاپلوسان را دوست داشته ، آنان را اطراف خود جمع می کنند ، چرا که ایشان از شنیدن تعریف و تمجیدهای بی اساس لذت می برند و از اظهار نظرهای انتقاد آمیز سازنده نگران و هراسان میشوند . از جمله ویژگیهای شخصیتی قدرت طلبان ، خودبزرگ بینی ، خودپسندی و دست آخر خودگامگی میباشند . در واقع کسانی دچارخودبزرگ بینی می شوند که به قدرت ، ثروت ، موقعیت و مقام خویش دل خوش می باشند . در مقابل نیز ستایش کنندگان به دلیل ویژگی های شخصیتی خویش همچون خود کم بینی ، فرصت طلبی و منفعت اندیشی زمینه های لازم را برای چاپلوسی و تملق گوئی فراهم می آورند . در نتیجه اشخاص خود بزرگ بین و خود پسند نیز به تدریج رویکرد خودکامگی پیدا کرده و اسیر خواسته های غیر اصولی و نفسانی خود میشوند .